Một số quan niệm đặc trưng

     Trước khi đi vào trình bày một số nét đại lược về tín ngưỡng của các tộc người ờ nước ta, chúng tôi thấy cần thiết phải trình bày một số quan niệm chung, là cơ sở phương pháp luận cho việc nghiên cứu lĩnh vực phức tạp và nhạy cảm này. Về khái niệm tôn giáo và tín ngưỡng 

– Theo chúng tôi, cơ sở của mọi tôn giáo, tín ngưởng là niềm tin của con người vào thực thể, lực lượng siêu nhiên, hay nói gọn lại là niềm tin, sự ngưỡng vọng vào “cái thiêng”, đối lập với cái “trần tục”, hiện hữu mà ta cố thể sờ mó, quan sát được. Có nhiều loại niềm tin, nhưng ở đây là niềm tin tôn giáo, tín ngưỡng, tức là niềm tin vào “cái thiêng”. Do vậy, niềm tin vào cái thiêng thuộc về bản chất của con người, nó ra đời và tồn tại cùng với loài người, nó là nhân tố cơ bản tạo nên đời sống tâm linh của con người, tồn tại bên cạnh đời sống vật chất, đời sống xã hội, tinh thần, tư tưởng, đời sống tình cảm…
Tuy nhiên, niềm tin vào “cái thiêng” đó, cũng theo hoàn cảnh và trình độ phát triển kinh tế – xã hội của mỗi dân tộc, địa phương, quốc gia mà thể hiện ra dưới các hình thức tôn giáo và tín ngưỡng khác nhau. Thí dụ như niềm tin vào cái thiêng của Kitô giáo, Phật giáo, của đạo thờ Tổ tiên, thờ Thành hoàng, thờ Mẩu, thờ Thần Nông… Các hình thức tôn giáo tín ngưỡng này dù rộng hẹp khác nhau, phố quát hay đặc thù cho mỗi dân tộc, địa phương, thì cũng đều là một thực thể biếu hiện niềm tin vào cái thiêng chung của con người mà thôi. Đo vậy, các hình thức tôn giáo, tín ngưỡng hiện hữu này chi là một thực thé mang tính lịch sử, một phạm trù lịch sử.
       Từ niềm tin vào lực lượng siêu nhiên, mà những cái đó được biểu trưng bằng các thần linh dưới nhiều dạng vẻ khác nhau, con người “tìm cách ” thông quan với các thần linh đó bằng vô vàn cách thức, như thông qua các lòi khấn, các phép thuật, bằng các vật dâng cúng, bằng âm thanh, vũ đạo, thông qua những con người có năng lực “siêu phàm”… để cầu mong thần linh phù trợ, độ trì. Đó chính là các hành vi thực hành tôn giáo tín ngưỡng. Các hành vi nhằm thông quan với thần linh cũng được biểu hiện bằng vô vàn cách thức, mà những cái đó phụ thuộc vào các hình thức tôn giáo tín ngưỡng, vào truyền thống văn hóa của mỗi tộc người và địa phương, phụ thuộc vào trình độ phát triển xã hội của mỏi dân tộc, quốc gia.

Từ khóa tìm kiếm nhiều: thờ cúng tổ tiên, tín ngưỡng tôn giáo